Zbiórki publiczne, loterie, akcje w internecie i realu. Kup kurs online i dowiedz się, jak zbierać pieniądze dla NGO!
Jak przyjąć darowiznę zgodnie z prawem – czy konieczna jest umowa z organizacją, podatek? Na co zwrócić uwagę?
Organizacja może otrzymać darowiznę w dowolnym momencie. Ktoś postanawia ją wesprzeć i robi wpłatę na rachunek bankowy. Taka transakcja nie wymaga od organizacji dodatkowych potwierdzeń. Wpłata jest potwierdzeniem zawarcia umowy między darczyńcą a obdarowanym.
Uwaga: Jeśli organizacja otrzymuje darowiznę gotówkową, wydaje darczyńcy pokwitowanie (np. druk KP „kasa przyjęła”) i wpisuje to do raportu kasowego.
Kiedy pisemna umowa darowizny
Pisemna forma umowy darowizny nie zawsze jest potrzebna – darczyńcy przekazujący nieduże sumy, pojedyncze wpłaty, nie oczekują umowy. Ale są sytuacje, gdy obie strony (darczyńca i obdarowana organizacja) podpisują dodatkowo pisemną umowę darowizny. W niektórych sytuacjach, np. przy darowiźnie nieruchomości, musi być zachowana pisemna forma (w formie aktu notarialnego).
Przez umowę darowizny darczyńca (np. sympatyk danej organizacji, firma, instytucja) zobowiązuje się do bezzwrotnego świadczenia na rzecz obdarowanej fundacji, stowarzyszenia. Oznacza to, że darczyńca przekazuje z własnego majątku pewną kwotę pieniędzy na określony cel. Za tę darowiznę darczyńca nic nie otrzymuje w zamian – nie ma bezpośrednich korzyści materialnych wynikających z jej przekazania.
Ważne informacje dotyczące umowy darowizny:
- Przedmiotem umowy darowizny mogą być różne świadczenia, a zwłaszcza: pieniądze, nieruchomości, przedmioty (np. samochód, komputer), jak również rzeczy istniejące lub mające powstać w przyszłości.
- Umowa darowizny jest nieodpłatna, a więc nie może zawierać zapisów świadczących o otrzymaniu przez darczyńcę od obdarowanego świadczenia, które ma być ekwiwalentem za otrzymanie darowizny.
- Darczyńca może odwołać darowiznę, jeżeli umowę zawarto, ale nie została ona jeszcze wykonana i odwołanie to wynika ze zmiany stanu majątkowego darczyńcy, z powodu której nie może on dać darowizny (np. choroba, utrata majątku).
- Darczyńca odwołuje darowiznę poprzez złożenie pisemnego oświadczenia, a także np. w testamencie.
Kiedy „darowizna” nie jest darowizną
Warto dobrze przygotować organizację do przyjmowania darowizn. I warto mieć wiedzę, co z taką darowizną należy zrobić, jak i na co można ją wydać, a następnie – jak rozliczyć. Dzięki temu stajemy się wiarygodni wobec naszych darczyńców, godni ich zaufania i wsparcia.
Czasem zdarzają się sytuacje, że pod nazwą „darowizna” formalnie kryje się coś innego:
- Organizacja robi zbiórkę publiczną – trzeba pamiętać, że pieniądze wrzucone do puszki, w świetle prawa nie są darowizną, którą przekazujący datek może odliczyć od dochodu.
- Organizacja zbiera pieniądze na portalu crowdfundingowym (to rodzaj finansowania społecznościowego akcji społecznych). Może to być darowizna, ale nie zawsze darczyńca może odliczyć taką wpłatę od podatku.
- Organizacja sprzedaje usługę – np. jako warunek uczestnictwa w szkoleniu stawia przekazanie „darowizny”. To nie jest darowizna, ale opłata za usługę – postawienie takiego warunku jest niezgodne z prawem.
Nierzadko darczyńcy nie do końca rozumieją, na czym polega różnica pomiędzy darowizną a innym rodzajem wsparcia. Dlatego trzeba od razu wszystko wyjaśnić, aby strony wiedziały, na co się umawiają oraz jakie mają prawa i obowiązki w związku z tym.
Jeżeli nasz potencjalny darczyńca (np. firma), mówi o darowiźnie, ale słyszymy, że oczekuje od nas reklamy swoich produktów lub marki, to prawdopodobnie ostatecznie będzie chcieć, abyśmy wystawili fakturę za usługi reklamowe, aby wrzucić to w tzw. koszty. Nie ma w tym nic złego, tylko trzeba pamiętać, że aby organizacja mogła to zrobić musi prowadzić działalność gospodarczą.
Przy rozmowach z potencjalnymi sponsorami warto precyzyjnie określić oczekiwania sponsora i możliwości organizacji. Dzięki temu unikniemy sytuacji, gdy obie strony mówiły o darowiźnie, a na końcu firma poprosiła jednak o fakturę za usługi reklamowe. Konsekwencje takich „nieprawdziwych” darowizn mogą być bolesne zarówno dla organizacji, jak i dla jej darczyńców.
Czy organizacja pozarządowa płaci podatek od otrzymanych darowizn?
Organizacje płacą różne podatki np. podatek dochodowy, podatek VAT, podatek od zawieranych umów itd. Jeśli chodzi o darowizny to stowarzyszenie, fundacja nie płaci podatku dochodowego, jeśli wynikający z darowizn dochód przekaże na swoje cele statutowe, mieszczące się w celach zwolnionych z podatku dochodowego od osób prawnych (pdop).
Wiele organizacji korzysta ze zwolnienia podatkowego, opisanego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdop. W zwolnieniu tym jest mowa o tym, że wolne od podatku dochodowego są dochody podmiotów, których celem statutowym jest:
- działalność: naukowa,
- naukowo-techniczna,
- oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,
- kulturalna,
- w zakresie: kultury fizycznej i sportu,
- ochrony środowiska,
- wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrywania wsi w wodę,
- dobroczynności,
- ochrony zdrowia i pomocy społecznej,
- rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów,
- oraz kultu religijnego.
Pamiętaj:
- Organizacja nie płaci podatku dochodowego, jeśli otrzymana przez nią darowizna zostanie przekazana na jej własne cele statutowe, które zawierają się w katalogu celów zwolnionych z podatku dochodowego od osób prawnych (wspomniany art. 17 ustawy).
- Jeśli ta darowizna zostanie wydana na cele, które nie mieszczą się w katalogu celów określonych w tej ustawie, albo nie są one jej celami statutowymi, wówczas zapłaci podatek dochodowy.